Patiëntenfolder behandeling intraveneus ijzertherapie
Verband tussen ernst van hartfalen en ijzertekort
Niet alleen komt ijzertekort (ijzergebrek, ijzerdeficiëntie) vaak voor, ook blijkt het verband te houden met de ernst van hartfalen. Mensen met een ijzergebrek hebben een slechtere prognose dan patiënten zonder een tekort aan ijzer. Hartfalen met ijzertekort is geassocieerd met een verminderde inspanningstolerantie, verminderde kwaliteit van leven en een verhoogd aantal ziekenhuisopnames in verband met overvulling (asthma cardiale, decompensatie).
Waarom is ijzer zo belangrijk voor het hart?
IJzer wordt gebruikt voor de aanmaak van ons bloed (de bouw van bloedcellen) en daarnaast is ijzer noodzakelijk voor het onderhoud en functioneren van de spieren. Een geleidelijk optredend ijzergebrek zal eerst in de spieren zijn tol eisen voordat het, door een verminderde aanmaak van bloedcellen, bloedarmoede (anaemie) veroorzaakt. Als uw arts bij laboratoriumonderzoek (bloed lab prikken) alleen het Hb (hemoglobine) nakijkt, ziet hij/zij pas in een laat stadium de problematiek. Het is belangrijk om ook het ferritine en transferrine te bepalen. De verminderde spierwerking is een belangrijke negatieve factor voor de hartfalenpatiënt, omdat dit ook een negatief effect heeft op zijn of haar prognose. Voor zowel de hartspieren als de skeletspieren kan ijzergebrek een negatieve rol spelen. Het optreden van cardiale cachexie zal mede hierdoor worden beïnvloed.
Wanneer wordt ijzerbehandeling overwogen?
Er is een indicatie voor ijzerbehandeling als:
- serum ferritine < 100 μg/L.
- serum ferritine < 300 μg/L bij een transferrine-verzadiging van < 20 %.
- EF (ejectiefractie) < 45% (maat voor knijpkracht van het hart).
IJzersuppletie intraveneus (via injectie in de bloedbaan) bij hartfalen is volgens de internationale cardiologen-vereniging ESC (European Society of Cardiology) een klasse II A indicatie ongeacht de waarde van het Hb (hemoglobine) en ongeacht de ernst van de klachten (NYHA klasse).
Behandeling met een ijzerinfuus
Correctie van het ijzertekort bij patiënten met hartfalen met behulp van ijzersuppletie in de vorm van intraveneus ferric carboxymaltose heeft in recente studies (FAIR-HF en CONFIRM-HF) een significante verbetering gegeven van inspanningstolerantie en de functionele klasse volgens de NYHA (Internationale codering voor de ernst van hartfalen). Ook het aantal ziekenhuisopnames voor hartfalen daalde met 61%.
Waarom een injectie en geen ijzertabletten?
IJzer wordt bij orale toediening (ijzertabletten) bij hartfalenpatiënten met een chronische decompensatie slecht geresorbeerd (opgenomen) uit de darm, omdat het meestal in het darm epitheel blijft 'steken'. Dit wordt verder gecompliceerd door het cardio-intestinale syndroom: onder meer darm-oedeem, een verminderde darm-motiliteit en een verminderde gastro-intestinale bloedstroom dragen hier negatief aan bij.
Los daarvan zijn er andere medicamenten, die patiënten met hartfalen vaak moeten innemen, die de opname van oraal ijzer bemoeilijken. De chronische laaggradige inflammatiestatus van hartfalenpatiënten vormt een blokkade voor de resorptie van oraal ijzer uit de duodenumcel. Chronisch orale ijzertherapie geeft gemakkelijk buikklachten en obstipatieklachten bij de vaak oudere hartfalenpatiënten. Daarnaast is mede hierdoor sprake van een slechte therapietrouw. Voor het gebruik van ijzertabletten is bovendien geen wetenschappelijk bewijs aanwezig dat dit bij hartfalenpatiënt gunstig is.
Na de behandeling
De effecten op uw klachten en ijzerstatus worden drie maanden na het infuus gecontroleerd. U komt terug op de poli-cardiologie en vlak daarvoor laat u uw bloed prikken op de mate van Transferrine-ijzerverzadiging en het Ferritine gehalte.
Wanneer kan er geen ijzerbehandeling worden uitgevoerd?
In enkele gevallen is het niet mogelijk om een ijzerbehandeling uit te voeren, zoals bij:
- ijzerstapeling of stoornissen in het ijzerverbruik;
- bekende ernstige overgevoeligheid voor parenterale ijzerpreparaten;
- zwangerschap tijdens eerste trimester;
- patiënten met leverfunctiestoornissen;
- patiënten die een acute- of chronische infectie, astma, eczeem of atopische allergieën hebben.
Informatiefolder