arrow_left Alle nieuwsbrieven

De nieuwe 2021 European Society of Cardiology (ESC) richtlijnen voor preventie van hart- en vaatziekten: tijd, aandacht en expertise

Op de recent gehouden ESC 2021 bijeenkomst is er een nieuwe richtlijn gepresenteerd voor de preventie van het (hernieuwd) optreden van hart- en vaatziekten. Hierin zijn enige veranderingen ten opzichte van de eerdere adviezen opgenomen met als doel toekomstige vasculaire events te voorkomen. Het belangrijkste advies luidt om bij ogenschijnlijk gezonde jonge (<70 jaar) mensen vroegtijdig een risico-inschatting te maken; dit geldt met name voor mannen boven de leeftijd van 40 jaar en vrouwen boven de leeftijd van 50 jaar. Het doel is om met deze screening in een eerder stadium nog beïnvloedbare risicofactoren te identificeren, met als doel om met begeleiding en beperkte aanpassingen een grotere winst in levensjaren en gezondheid te kunnen behalen. De nadruk wordt gelegd op het herhalen van deze screening met tussenpozen van 5 jaar. De bedoeling is om een risico-inschatting te maken met daarop volgend een passend stapsgewijs behandelplan. Dit houdt in, het vaststellen van de mogelijk te nemen maatregelen om een verhoogd risico bijtijds te reduceren en de maatregelen na invoering regelmatig te evalueren. De beoogde strategie is hierbij afhankelijk van de aanwezige risicofactoren bij de patiënt. Daarbij is ook een grotere rol weggelegd voor geïnformeerd overleg met de patiënt zelf, wat moet leiden tot een veel persoonlijkere, op maat gemaakte aanpak.

Migraine en het risico op hartziekten

Binnen deze nieuwe richtlijn is meer aandacht voor migraine (met aura) als signaal marker voor vervroegd screenen. Migraine komt tot 15% voor in de algemene bevolking. De aanwezigheid van migraine met aura verschijnselen kent een 2x verhoogd risico op een CVA en een 1,5x verhoging van het risico op ischemische hartziekte. De nieuwe richtlijn brengt advies uit om patiënten met frequente migraine (met aura) klachten door te verwijzen naar de cardioloog voor risico-inschatting. Bij migraine die voorkomt bij het gelijktijdig gebruik van hormonale anticonceptie luidt het advies deze te vermijden.

Vrouwspecifieke risicofactoren

Voor vrouwen met een historie van pre-eclampsie; zwangerschapshypertensie; diabetes; vroeg geboorte of miskramen geeft de richtlijn ook het advies voor laagdrempelige screening, omdat deze condities sterk geassocieerd zijn met een verhoogde kans op cardiovasculair lijden. Zo hebben vrouwen met een historie van zwangerschapsdiabetes een 50% kans om binnen 5 jaar diabetes mellitus te ontwikkelen. Voor vrouwen met een vervroegde menopauze (voor 45ste levensjaar) geldt tevens dat per jaar vervroeging van de menopauze er een 2% toename is in de prevalentie van coronair vaataandoeningen. Er wordt daarom geadviseerd herhaaldelijk te screenen binnen deze populaties en dan wel met name op diabetes mellitus, hypertensie en coronair vaatlijden.

Man-specifieke risicofactoren

Specifiek bij mannen wordt erectiele dysfunctie erkent als een signaal marker voor vervroegde screening. Erectiele dysfunctie is in 50% van de mannen van 60 jaar en ouder aanwezig en gaat gepaard met een verhoogd risico op overlijden. Veel van de risicofactoren voor coronair sclerose zijn tevens de risicofactoren voor erectiele dysfunctie (dyslipidemie; hypertensie; diabetes mellitus; insuline resistentie; overgewicht; inactieve levensstijl; depressie etc.). Ook geeft erectiele dysfunctie een belangrijke verhoging van het risico op een hartinfarct (62%) en CVA (tot 33%) en wordt zelfs gezien als een CVA precursor. Deze events kunnen zich voordoen binnen een periode van 2-5 jaar na aanvang van de erectie stoornis. Met vervroegd screenen en een bijbehorend persoonlijk stappenplan is dan ook veel gezondheidswinst te behalen. Zo kennen toename in fysieke activiteit, het staken van roken en verbetering in het voedingspatroon een sterk risico verlagend effect.


Zoals eerder aangegeven nemen in het stappenplan persoonlijke gezondheidsadviezen een prominente plaats in. Let hierbij op dat het advies om tabak roken te staken, ongeacht de effecten op lichaamsgewicht (d.w.z. toename) altijd te prefereren valt boven het blijven roken. Tevens wordt het gebruik van elektronische sigaretten als mogelijk alternatief voor roken, niet geadviseerd.

Aanpassingen in levensstijl

In de verdere adviezen voor aanpassingen in levensstijl ligt er veel nadruk op fysieke activiteit; deze is ongeacht leeftijd of bewegingscapaciteit van de patiënt, altijd en in alle vormen, aan te moedigen. Daarbij wordt matige activiteit door de hele dag heen als nagenoeg even effectief gezien als een aanbeveling voor dagelijks 30-40 minuten van meer intensievere fysieke inspanning. Wat betreft voeding wordt advies uitgesproken voor dagelijks een beperkte hoeveelheid zout (<5 gram) en een ruime groente (2-3 porties) en fruit (2-3 porties) inname. Verder wordt geadviseerd om met name peulvruchten en maar slechts gematigd vlees te consumeren (gestreefd wordt naar met name een reductie in bewerkt vlees), afgewisseld met 2 maal per week vis. Het gebruik van dagelijks 1 portie peulvruchten kan een daling van 0,2 mmol/l in het LDL geven. Voor alcohol geldt het advies deze matig te nuttigen met niet meer dan 100 gram/week. Dit vertaalt zich in Nederland tot 10 alcoholische eenheden per week (één alcoholische eenheid is circa 10 gram alcohol). Bij morbide overgewicht is ook bariatrische chirurgie te overwegen en dan met name bij patiënten met additioneel verhoogde risicofactoren.

Adviezen bloeddrukregulatie en cholesterol verder gespecificeerd

De nieuwe richtlijn heeft tevens de adviezen voor bloeddrukregulatie verder gespecificeerd. Voor alle patiënten geldt in het algemeen een streef bloeddruk van < 140/90mmHg: Voor de leeftijdscategorie van <70 jaar streeft men naar een systolische druk tussen 120-130mmHg, en voor patiënten >70 jaar naar een systole van <140 mmHg met als ideaal 130mmHg (indien door patiënt te verdragen). Voor de diastolische druk streeft men bij alle patiënten naar <80mmHg.


Met betrekking tot de adviezen voor cholesterol is er bij bewezen sclerotisch coronair vaatlijden een streven naar LDL <1,8 mmol/L of minstens een 50% daling van de start cholesterolwaarde, met in de 2e instantie een beoogde LDL streefwaarde <1,4 mmol/L. Voor ogenschijnlijk gezonde mensen met een hoog tot een zeer hoog risicoprofiel is de initiële streefwaarde van LDL <2,6 mmol/L met daaropvolgend een mogelijke verfijning afhankelijk van een aantal factoren, zoals risico’s en wensen; <1,8mmol/L voor hoog risico en <1,4 mmol/L voor zeer hoog risico individuen. Bij individuen die een 2e cardiovasculair event doormaken binnen 2 jaar na het initiële event is er tevens het advies om het LDL naar <1,0 mmol/L te reduceren waar mogelijk. Om dit te bewerkstelligen wordt er gestart met stapsgewijze intensivering van statine tot de hoogst tolereerbare dosering; daarop volgt toevoeging van Ezetimibe en bij onvoldoende bereiken van de target waarden het toevoegen van een PCSK9 remmer. Samen met deze laatste stap kan dit tot een daling in de uitgangs LDL waarde zorgen van 85%. Bij patiënten met nog geen bewezen sclerotisch coronair vaatlijden van >70 jaar kan bij een hoog risico preventief statine worden gestart daar het nut hiervan nog te verwachten valt. Bij bewezen atherosclerotisch vaatlijden binnen deze groep gelden dezelfde adviezen voor patiënten met gelijke risicoprofielen van een jongere leeftijd.


Concluderend vraagt het nieuwe ESC advies om een slimme screening strategie met vroegtijdige risico bepaling met daaropvolgend een uitdagende en intensieve begeleiding. Ons team bij HartKliniek staat klaar om deze begeleiding aan u en uw patiënten te bieden met al onze middelen en expertise.

Referenties:

Frank L J Visseren, François Mach, Yvo M Smulders, David Carballo, Konstantinos C Koskinas, Maria Bäck, Athanase Benetos, Alessandro Biffi, José-Manuel Boavida, Davide Capodanno, Bernard Cosyns, Carolyn Crawford, Constantinos H Davos, Ileana Desormais, Emanuele Di Angelantonio, Oscar H Franco, Sigrun Halvorsen, F D Richard Hobbs, Monika Hollander, Ewa A Jankowska, Matthias Michal, Simona Sacco, Naveed Sattar, Lale Tokgozoglu, Serena Tonstad, Konstantinos P Tsioufis, Ineke van Dis, Isabelle C van Gelder, Christoph Wanner, Bryan Williams, ESC Scientific Document Group, 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: Developed by the Task Force for cardiovascular disease prevention in clinical practice with representatives of the European Society of Cardiology and 12 medical societies With the special contribution of the European Association of Preventive Cardiology (EAPC), European Heart Journal, Volume 42, Issue 34, 7 September 2021, Pages 3227–3337, https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehab484


Heeft u inhoudelijke vragen aangaande het onderwerp van deze nieuwsbrief? Stuurt u dan gerust een email naar communicatie@hartkliniek.com.

Lees hier meer nieuws

Ook bij zwangeren is het van belang oog te hebben voor een acuut coronair syndroom

Helaas zijn hart- en vaatziekten de belangrijkste oorzaak van maternale sterfte. [...]

Een verdikte hartspier

Als huisarts en als cardioloog zien we regelmatig volwassen patiënten met een verdikte hartspier of linker ventrikelhypertrofie. [...]

Gebroken hart syndroom

Het ‘gebroken hart syndroom’ wordt gekenmerkt door acuut optreden van hartfalen, vaak na een emotionele of fysieke uitlokkende factor. [...]

Geen nieuwsartikel missen?

Ontvang per mail het meest recente nieuws over cardiologie

*verplicht
phone